همان طور که می دانید سوءمصرف الکل و سایر مواد مخدر تاثیرات مضر و مخربی بر افراد، خانواده‌ها و جامعه دارد. اگر شما یا اطرافیان تان به دنبال کمک گرفتن در مدیریت گرفتن مشکل مصرف مواد هستید، مشاوران متخصصی در مجموعه ماه شید خرد حضور دارند که می توانند شما را در این امر مهم یاری کنند.
سوءمصرف مواد چیست؟
مواد شامل موادمخدر (غیر قانونی یا قانونی و هر نوع ماده ای مثل چسب یا بنزین) و الکل می‌شود که منجر به تغییر خُلق فرد می شود. انسان های مختلف به دلایل متعدد و گوناگونی به سراغ مصرف مواد مخدر می روند؛ از جمله : به خواب رفتن، داشتن اوقات خوش، کاهش دادن دردهای جسمانی یا روانی، فاصله گرفتن از مشکلات روزمره زندگی. سوءمصرف مواد در اغلب مواقع موجب وابستگی به مواد خواهد شد. مصرف مواد برای کاهش دردهای فیزیکی یا هیجانی، یا فرار کردن از مشکلات شاید به طور موقتی وگذرا تا حدودی موثر واقع شود اما پیامدهای بلندمدت منفی و جدی برای سلامت روحی و جسمی فرد خواهد داشت.
علائم سوءمصرف مواد یا اعتیاد
به برخی از علائم متداول سوءمصرف مواد در ادامه خواهیم پرداخت، اما لازم به ذکر است که این موارد فقط نمونه هایی از این علائم خواهند بود و در هر فردی به شکل متفاوتی بروز خواهد کرد. افرادی هم که علائم را تجربه می کنند به اشکال مختلفی به آن ها پاسخ خواهند داد.
- این افراد عموما مسئولیت پذیری پایینی دارند؛
- عموما هیچ فعالیتی را انجام نمی دهند و حتی از انجام کارهایی که قبلا از آن ها لذت می بردند هم احساس لذت نمی کنند.
- بیشتر در فعالیت ها و کارهای پر خطر و پر ریسک مشارکت می کنند، مانند مانند رابطه‌ی جنسی کنترل‌نشده و محافظت نشده، رانندگی کردن در حین مستی، استفاده از سرنگ های آلوده؛
- تغییرات رفتاری که غالبا منفی هستند مثل رفتارهای خشونت آمیز و پرخاشگرانه نسبت به اطرافیان، دزدی کردن و …
- اختلاف و تعارض پیدا کردن با همسر، فرزندان، خانواده، دوستان و فاصله گرفتن از آن ها؛
- تجربه کردن علائم و نشانه های اختلالات روانی مثل اضطراب، افسردگی، بدگمانی و سوءظن و روان‌پریشی؛
- احتیاج پیدا کردن به الکل و مواد مخدر بیشتر برای تجربه اثر دفعات اولیه مصرف، ایجاد میل شدید به مصرف مواد و تجربه کردن علائم ترک شدید در صورت عدم مصرف؛
- ناتوانی در کاهش دادن و یا متوقف کردن مصرف مواد.
بعضی از مواد به شدت اعتیادآور هستند ولی بعضی دیگر کمتر منجر به اعتیاد می شوند. وقتی یک ماده باعث اعتیاد شود، به مرور تاثیر مقدار مشخصی از مواد برای ایجاد حالات سرخوشی حاصل از دفعات اول مصرف کاهش پیدا می کند، در نتیجه فرد برای تجربه کردن همان حالات مجبور به مصرف مقدار بیشتری از ماده می شود. فرد پس از مدتی که از مصرف مواد گذشت به آن احساس ولع و میلی شدیدی می کند و در صورت عدم مصرف علائم ترک شدیدی را بروز می دهد.
علائم ترک چه نشانه هایی هستند؟
علائم ترک همان تغییرات فیزیکی و بدنی هستند که هنگام کاهش یا قطع کردن مصرف الکل، مواد مخدر یا سایر مواد فرد مصرف کننده تجربه می کند. این نشانه ها شامل احساس کوفتگی بدن، تحریک‌پذیری، پرخاشگری، احساس خستگی، تغییرات خلقی قابل توجه، درد های بدنی ، میل شدید به مصرف مواد و بی‌خوابی است. نحوه تجربه ی علائم و نشانه های ترک از فردی به فرد دیگر متفاوت خواهد بود و به عوامل مختلفی از جمله خود فرد مصرف کننده، ماده ی مصرفی فرد و مدت زمانی که فرد مصرف می کرده است، بستگی دارد. نکته بسیار مهم و قابل توجهی که لازم است همه ی ما به آن آگاه باشیم این است که ترک ناگهانی و توقف یکباره الکل یا مواد دیگر می‌تواند در موارد بسیاری به شدت خطرناک و آسیب زا باشند. حتما لازم است فرد برای ترک کردن اعتیاد با یک متخصص و یا با مراکز ترک اعتیاد مشورت کند. اگر شما قصد دارید به فردی که مبتلا به اعتیاد است کمک کنید تا اعتیاد خود را رها کند، حتماً با یک پزشک، متخصص سلامت، روانشناس متخصص در این حوزه یا مرکز ترک اعتیاد مشورت کنید و از آن ها راهنمایی بخواهید.
شما می توانید در صورت تمایل برای مطالعه بیشتر در رابطه با دیگر مسائل روانشناسی از جمله اختلالات روانشناختی، درمان های رایج و موضوعات کاربردی دیگر به سایت ماه شید خرد بخش مقالات روانشناسی مراجعه کنید.
نویسنده: کیمیا شراهی
با استفاده از: کتاب آسیب شناسی روانی دکتر گنجی
